سیلک اسکرین که یکی از روش‌های بسیار مرسوم چاپ پارچه به شمار می‌رود، قدمتی دیرین دارد. چاپ سیلک اسکرین در ایران نیز روشی محبوب و کارآمد است که امروزه توسط ماشین‌آلات انجام می‌شود و حتی در خانه نیز قابل انجام است. سیلک اسکرین طی سالیان متمادی و با تغییرات فراوان به شکل کنونی درآمده است. در این میان اطلاع از تاریخچه چاپ سیلک خالی از لطف نیست و شما را با نحوه‌ی شکل‌گیری و رواج این هنر بی‌بدیل آشنا می‌سازد. با مطالعه‌ی این تاریخچه انگشت تحیر به دهان خواهید برد و متوجه خواهید شد که مسیر تکامل این هنر تا چه میزان طولانی بوده است.
منشا سیلک اسکرین و گذشته‌ای مبهم
تاریخچه چاپ سیلک اسکرین فراز و نشیب‌های فراوانی دارد. حتی منشا آن نیز به صورت دقیق مشخص نیست و حدس و گمان‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد. این شیوه از جایی آغاز شد و در جایی دیگر گسترش یافت و در نقطه‌ای دیگر تغییر کرد. در حقیقت این شیوه‌ی چاپ از میان شهرها و کشورها و قاره‌ها گذشته است و دستخوش تغییرات فراوانی شده است. داستان خلق و تحول سیلک اسکرین بسیار مفصل است. بسیاری بر این عقیده‌اند که این شیوه‌ی چاپ قدمتی فراوان دارد؛ منتهی در ابتدا به شکلی که آن را امروزه می‌بینیم نبوده است. در حقیقت در آغاز به منظور ترسیم طرح‌هایی بر روی سفال و یا حتی دیوارها به کار می‌رفت. آن‌چه که امروزه به نام سیلک اسکرین می‌شناسیم با آن‌چه که در آغاز پدید آمد بسیار متفاوت است و فقط مبنای مشترک با آن دارد.
تاریخچه چاپ سیلک
منشا هنر چاپ پارچه را می‌توان همان شیوه‌های سنتی چاپ با گرته‌برداری و یا شابلون دانست. باستان‌شناسان مدارکی یافته‌اند که نشان می‌دهد صنعت چاپ از دیرباز وجود داشته است. اما نخستین کسانی که آن را بنا نهادند چه کسانی بودند؟ نقوشی که بر دیواره‌ی غارها با استفاده از رنگدانه‌های طبیعی پودر شده ترسیم شده است خود حاکی از آن است که عمل گرته‌برداری به چه زمان‌هایی برمی‌گردد. هرچند در این شیوه ممکن بود طرح نهایی همان طرحی که در ذهن فرد رسّام بوده نباشد، اما می‌توان این شیوه را روشی پیشگام در چاپ دانست.
در تاریخچه چاپ سیلک اسکرین می‌توان نقش بومیان جزایر فیجی را اساسی دانست. مردمان جزایر فیجی نخستین بار از برگ‌های درخت موز استفاده کردند. آن‌ها این برگ‌ها را برش می‌زدند و با اشکال ساخته شده شابلون درست می‌کردند و از طریق رنگ‌های گیاهی به رنگ‌آمیزی می‌پرداختند. بدین صورت که با فشار رنگ بر روی آن ورقه‌ی شابلونی باعث چاپ طرح می‌شدند. طرح‌های تکراری و نقوش منظم نشان می‌دهد که استفاده از استنسیل (یا همان گرته‌برداری و شابلون) تا چه اندازه مورد استفاده بوده است. سلسله‌های باستانی چین نیز سفال‌های خود را به کمک موی انسان رنگ‌آمیزی و طراحی می‌کردند. روند کار به این صورت بود که با کمک مو یا ابریشم طرحی را می‌کشیدند. سپس طرح را روی سفال می‌گذاشتند و رنگ را روی آن می‌ریختند. رنگ را با فشار روی منافذ میان طرح هدایت می‌کردند و نقوش منعکس می‌شدند. این شبکه‌ی ابریشمی همان شابلون یا استنسیلی بود که امروزه اساس سیلک اسکرین است.
منبع: https://yekparche.com/
- طراحی و اجرای گرافیک
- پروژه های چاپ
- ساخت صفحات وب
- هدایای تبلیغاتی
