ضرورت نیاز به بسته بندی
• محصولاتی که ساخته دست بشر بوده و با استفاده از منابع طبیعی تولید می شوند نیازمند بسته بندی اند. این نیاز را می توان از جنبه های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار داد. هویت بخشی، امنیت، ایمنی و سلامت و در نهایت حمل و نقل، همگی نیاز مبرمی به بسته بندی برای تحقق دارند.
• حضور بسته بندی در دنیای مدرن، محصور به زمان و مکان خاصی نیست و به معنای واقعی کلمه، همه جا حاضر است.
• آیا می توانید چیزی را مثال بزنید که در بسته بندی عرضه نشود؟
شاید بتوان چند نمونه ذکر کرد ولی این محصولات تعدادشان بسیار کم است. هم اکنون حتی محصولات زراعی و باغی نیز حداقل دارای یک لیبل می باشند و لیبل نیز خود شکلی از بسته بندی است.
• بسته بندی ابتدایی ترین نیاز هر محصول پیش از عرضه به بازار می باشد چرا که تولید کنندگان برای شناساندن خود و محصولاتشان و البته محافظت از محصول در حین حمل و نقل و نگهداری پیش از فروش به آن نیاز مبرمی دارند.
بسته بندی می تواند ضمن معرفی نام، خواص، مشخصات فنی و شیمیایی، تاریخ مصرف، قیمت، طریقه مصرف و نگهداری صحیح، محافظت آن کالا را تا زمان مصرف به عهده گیرد و در عین حال یک بسته بندی مطلوب قادر است موجب افزایش زمان حفظ و نگهداری کالای فاسد شدنی باشد.
هدف از بسته بندی
• حفاظت فیزیکی، انبار کردن، بازاریابی و فروش و حفاظت از کیفیت محصول می باشد.
• هدف از بسته بندی کردن مواد غذایی این است که هم زمان نگهداری آنها افزایش یابد و هم بطور کلی از خطر عوامل فساد درونی و بیرونی حفظ شود. همچنین حمل و نقل مواد غذائی بهتر و آسانتر انجام گردد.
نقش بسته بندی
• بسته بندی کالا در تمامی جهان دو نقش بسیار مهم را ایفا می‌کند.
۱ – مظروف ساختن کالا (نگهداری کالا)
۲- معرفی بهتر کالا و تشویق مخاطب به خرید آن (عرضه و بازار رقابت)
• در واقع می‌توان گفت بسته بندی به عنوان یک فروشنده خاموش قلمداد می‌شود، زیرا کالاها مستقیماً خود را به خریدار نمایش نمی دهند و این پوشش آنها است که با اشکال مختلف و جملاتی کوتاه، معرف جنس داخل آنها می باشد و اطلاعات لازم را به مخاطب (خریدار) ارائه می‌دهد.
• بسته بندی به عنوان اولین وسیله ارتباط بصری با مخاطب محسوب می‌شود.
• به تعبیری بسته بندی، چراغ قرمزی است در برابر توقف عابران جلوی ویترین خرده فروشی ها و به حق آن را به عنوان فروشنده خاموش می شناسند. بسته بندی، چهره کالاست چون مشتری از طریق بسته بندی محصول را شناسایی می کند. بسته بندی پیام تولید کننده را به خریدار می رساند و بین آنها ارتباط برقرار و اطلاع رسانی می کند.
• بسته بندی عاملی است که نخستین اثر و نقش را به وجود می آورد و باید مراقب باشد که در این اولین برخورد، تا آنجا که توان دارد، خریدار را جذب کند. به همین منظور باید به عواملی که مربوط به ارتباطات است بها داد.
• بسته بندی نامناسب، بر روحیه جامعه مصرف کننده تأثیر نامطلوبی برجای می گذارد. به طوری که استنباط مصرف کننده از محصول، با بسته بندی نامناسب مانند تأثیر رفتار فروشنده بی حوصله (مثلاً در آخر وقت کار روزانه) است، که اغلب از نظر روانی موجب رنجش خاطر مشتری می گردد.
• بسته بندی مناسب از طریق ارتباط بصری اطلاعات کاملی را در مورد محصول و تولید کننده به مخاطب یا مصرف کننده منتقل می کند و در تشویق او به خرید موثر است. به همین منظور شرکت ها سعی دارند با بسته بندی های جالب مشتری بیشتری را جلب نمایند.
• موسسه بین المللی بسته بندی، آن را به عنوان پوشش محصول تلقی می کند. این حصار قادر است تا مطلوبیت های ذیل را ایجاد کند.
• ظرف باشد، از کالا محافظت و نگهداری نماید، با خریدار ارتباط برقرار کند و اطلاعات را به او منتقل نماید، کالا را نمایش دهد و سودمندی آن را نشان دهد.
• در استاندارد بریتانیا واژه ی بسته بندی به عنوان هنر یا عملیات مورد استفاده در آماده سازی کالا برای حمل، نگهداری و یا تحویل به مشتری تعریف شده است .
• در تعریفی ساده تر: بسته بندی به ظرفی است که مظروفی را در خود جای می دهد.
بسته بندی یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری و بحث آفرین است که کارکردهای محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می‌شود.
بسته بندی به معنای تهیه «ظرف محافظ یا سیستمی که سلامت کالای «مظروف» را در فاصله تولید تا مصرف حفظ کند و آن را از ضربات، صدمات، فساد، لرزش، فشار و ارتعاش، مصون نگه دارد». از سوی دیگر بسته‌بندی به مثابه یک فرهنگ بومی، یا ملی و اقلیمی سیستمی است که از سویی موجبات ایجاد ارتباط بین تولید کننده و توزیع کننده را فراهم می آورد و از سوی دیگر بین آن دو و مصرف کننده ارتباط منظم و قابل اطمینانی برقرار می کند.
بهترین تعریف برای واژه ی بسته بندی توسط پین در ۱۹۶۲داده شده است که امروزه نیز این تعریف به عنوان کامل ترین تعریف برای بسته بندی کاربرد دارد:
۱ ـ یک سیستم که زمان تهیه ی کالا را جهت انتقال، توزیع، ذخیره، خرده فروشی و مصرف کاهش می دهد.
۲ ـ یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کالا به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب و با حداقل هزینه است.
۳ ـ بسته بندی یک عمل فنی اقتصادی است که هزینه ی تحویل کالا را به حداقل می رساند، در حالی که فروش و در نتیجه سود حاصل از آن را به بالاترین حد افزایش می دهد .
نتیجه گیری از تعاریف بسته بندی
• به بسته بندی باید با دو دید کاملاً متفاوت ولی همسو، نگریست،
۱ – معطوف به شرح وظیفه یک ظرف در قبال مظروفش
۲ – دیدی که بیشتر جنبه فرهنگی دارد و به نحوی با روحیه، خصلتها، آداب و رسوم، موقعیت اقلیمی و منطقه‌ای کالا و به طور کلی فرهنگ سازنده و کشور تولید کننده آن مربوط می‌شود.
این یعنی که بسته بندی، نظامی است مرکب که هم وظیفه حفاظتی دارد و هم نقش فرهنگ ارتباطی را بازی می کند و واجد جنبه اطلاع رسانی است و می تواند به عنوان یک رسانه، نقش آفرینی نماید.
